Chỉ trong vòng chưa đầy 10 ngày, 3 quan chức cấp cao thuộc 3 đảng chính trị khác nhau tại Tây Ban Nha đã lần lượt từ chức sau khi bị truyền thông và công luận chất vấn về tính xác thực trong hồ sơ học vấn.
Các vụ việc không chỉ làm dấy lên làn sóng phẫn nộ trong dư luận mà còn khiến giới quan sát đặt lại câu hỏi lớn về cơ chế xác minh lý lịch. Những vụ việc này được truyền thông nhận định là càng khoét sâu cuộc khủng hoảng lòng tin vào thể chế công quyền vốn đã tồn tại lâu ở Tây Ban Nha.
Ba vụ từ chức gây chấn động
Theo tờ El País, vụ việc đầu tiên khơi mào cho chuỗi bê bối xảy ra hôm 23/7, khi Noelia Núñez, nữ nghị sĩ 33 tuổi của Đảng Nhân dân (PP), bất ngờ tuyên bố rút khỏi Quốc hội và từ chức.
Núñez bị phát hiện từng khai trong CV rằng mình sở hữu bằng kép ngành Luật và Quản trị công, trong khi thực tế cô chưa hoàn thành bất kỳ chương trình đào tạo chính quy nào về 2 ngành học nói trên.
Ban đầu, nữ chính trị gia biện minh rằng đó chỉ là “lỗi diễn đạt” nhưng áp lực từ truyền thông và dư luận buộc cô phải chịu trách nhiệm. Việc một nhân vật trẻ được kỳ vọng là “làn gió mới” của Đảng Nhân dân sớm phải bỏ cuộc vì vấn đề minh bạch học vấn đã khiến công chúng thất vọng. Chưa đầy một tuần sau, đến lượt José María Ángel Batalla, một quan chức kỳ cựu của Đảng Xã hội (PSOE), cũng tuyên bố từ chức hôm 30/7.
Trong hồ sơ cá nhân, ông khai đã tốt nghiệp ngành Lưu trữ và Thư viện học tại Đại học Valencia vào năm 1983. Tuy nhiên, theo điều tra của The Times, chương trình đào tạo này đến tận năm 1990 mới được mở. Thông tin gây chấn động này kéo theo những nghi vấn về việc ông Batalla có thể đã sử dụng bằng cấp không có thật để được đề bạt trong hệ thống hành chính nhà nước từ những năm 1980.
Trường hợp thứ ba là Ignacio Higuero, thành viên đảng cực hữu Vox. Theo đài phát thanh Cadena SER, ông Higuero khai trong CV rằng mình có bằng Marketing từ Đại học CEU vào năm 1993 - thời điểm trường này chưa hề có chương trình đào tạo ngành Marketing. Sau khi thông tin bị phanh phui, ông cũng đã nộp đơn từ chức mà không đưa ra phản hồi chính thức nào với báo giới.
Cơ chế tự khai và lỗ hổng giám sát
Một điểm đáng quan ngại, theo tờ El País, là Quốc hội Tây Ban Nha hiện không yêu cầu các nghị sĩ phải nộp bản sao chứng chỉ hay bằng cấp. Thông tin học vấn chủ yếu dựa trên tự khai báo cá nhân. Điều này tạo ra khoảng trống giám sát lớn, khiến các trường hợp gian dối dễ dàng lọt qua nếu không có sự kiểm tra độc lập từ báo chí hoặc tổ chức dân sự.
Các nhà quan sát cho rằng, tình trạng "mỗi người khai một kiểu" đã diễn ra trong nhiều năm nhưng chỉ đến nay mới bùng nổ thành khủng hoảng khi nhiều vụ việc cùng lúc bị phát hiện.
Mạng phát thanh Cadena SER mô tả, 3 vụ từ chức liên tiếp trong vòng chưa đầy 10 ngày là "hồi chuông cảnh tỉnh cho hệ thống chính trị Tây Ban Nha”.
Phó Thủ tướng Yolanda Díaz, lãnh đạo đảng Sumar, phát biểu rằng: “Không phải chính trị gia nào cũng cần có học vị cao nhưng điều bắt buộc là sự trung thực tuyệt đối với cử tri”. Bà kêu gọi các đảng phái thiết lập cơ chế xác minh nội bộ để rà soát toàn bộ hồ sơ học vấn của các quan chức đương nhiệm.
Trong khi đó, một số đại diện đảng đối lập yêu cầu chính phủ và quốc hội cải tổ toàn diện cơ chế kê khai lý lịch, bao gồm quy định rõ việc bắt buộc nộp bản sao bằng cấp và công khai toàn bộ thông tin trên trang web chính thức của từng đại biểu.
Trên mạng xã hội, hàng loạt người dân chia sẻ lại câu chuyện bị từ chối việc làm chỉ vì thiếu bằng cấp, từ đó bày tỏ sự tức giận khi nhiều người có thể "leo cao" trong chính trường mà không cần chứng chỉ thật sự.
Loạt bê bối mới nhất cũng khiến dư luận nhớ lại nhiều vụ gian lận học vấn từng gây rúng động trước đây tại Tây Ban Nha.
Đáng chú ý là trường hợp Cristina Cifuentes, cựu Chủ tịch Cộng đồng Madrid, bị cáo buộc làm giả bằng thạc sĩ năm 2018. Hay như Carmen Montón, cựu Bộ trưởng Y tế, buộc phải từ chức sau khi bị phát hiện đạo luận văn thạc sĩ tại Đại học Rey Juan Carlos.
Comments