2,2 triệu USD và chia thưởng không đều
Giải vô địch bóng chuyền nữ thế giới 2025 (FIVB Women’s Volleyball World Championship; 22/8-7/9) tại Thái Lan khởi tranh với tổng quỹ thưởng lên tới 2,2 triệu USD (gần 58 tỷ đồng).
Con số này nghe rất ấn tượng, đủ để FIVB quảng bá rằng bóng chuyền nữ đang dần được đối xử công bằng với bóng đá, quần vợt hay các môn thể thao có sức hút toàn cầu.
Nhưng nếu nhìn kỹ cơ chế phân bổ, câu hỏi lớn được đặt ra: các đội nhỏ, những đội lần đầu tiên dự giải như Việt Nam, nhận được gì ngoài trải nghiệm?
Theo công bố từ FIVB, tiền thưởng tập trung vào 3 vị trí cao nhất: đội vô địch nhận 1 triệu USD, á quân 500.000 USD và hạng ba 250.000 USD. Tổng cộng 1,75 triệu USD nằm gọn trong tay 3 đội mạnh nhất giải.
Phần còn lại, nếu có, hoặc được chia nhỏ cho giải cá nhân (Cầu thủ xuất sắc nhất, đội hình tiêu biểu…), hoặc không được nêu rõ.
Điều này đồng nghĩa rằng phần lớn 32 đội tham dự, gồm tuyển bóng chuyền nữ Việt Nam, ít có cơ hội chạm vào quỹ thưởng.
Sự "chênh lệch" thể hiện rõ nếu so sánh với Volleyball Nations League (VNL), giải đấu thường niên của FIVB với các đội tuyển nam.
Ở VNL, mỗi trận thắng vòng bảng mang về 9.500 USD, trong khi đội thua cũng được 4.250 USD. Nghĩa là ngay cả những đội “lót đường” vẫn có phần thưởng cụ thể cho từng màn trình diễn.
Đây chính là động lực khích lệ và là cơ chế công bằng hơn nhiều so với World Championship, nơi chỉ “đỉnh kim tự tháp” mới được hưởng lợi.
Đặt vào bối cảnh tuyển nữ Việt Nam, trong lần đầu tiên trong lịch sử dự giải, các học trò HLV Nguyễn Tuấn Kiệt có cơ hội tạo nên “trận thắng để đời” trước Kenya, đối thủ được coi là ngang tầm nhất trong bảng G. Nhưng có thể, ngay cả khi thắng được Kenya, phần thưởng trực tiếp nhận được từ FIVB gần như bằng 0.
Chỉ được vỗ tay khích lệ?
Một thực tế khác cũng gây tranh cãi: tiền thưởng quốc tế không đồng nghĩa cầu thủ trực tiếp được nhận.
Ở nhiều nền bóng chuyền, đặc biệt là châu Á và Đông Nam Á, quỹ thưởng đi qua nhiều tầng nấc: liên đoàn, ban huấn luyện, đội tuyển. Cầu thủ thường chỉ nhận được một phần nhỏ, thậm chí phụ thuộc vào quyết định nội bộ.
Cơ chế này vô tình làm suy yếu động lực của những đội mới. Với tuyển bóng chuyền nữ Việt Nam, việc lọt vào giải đã là bước tiến dài, nhưng không nhận được sự khích lệ cụ thể, cuối cùng chỉ là học hỏi và chiến đấu vì màu cờ sắc áo.
Điều đó càng bất lợi trong khi châu Á đang chật vật tìm chỗ đứng giữa sự thống trị của châu Âu và Nam Mỹ. Chỉ vài đội như Nhật Bản, Trung Quốc hay Thái Lan mới đủ sức tranh chấp.
Điều đáng nói là chính những đội mới như Việt Nam lại mang tới giá trị khác biệt cho giải đấu: mở rộng thị trường, thu hút khán giả mới, tạo nên những câu chuyện truyền cảm hứng.
Chỉ có điều hệ thống thưởng hiện nay chưa phản ánh điều đó. Thắng 1 trận lịch sử hay thua cả 3, về mặt tài chính gần như ngang nhau.
Từ góc nhìn dài hạn, đây là “hòn đá cản đường" mà FIVB cần sớm thay đổi. Nếu muốn bóng chuyền thực sự toàn cầu hóa, không thể chỉ thưởng cho những nhà vô địch quen mặt.
Một cơ chế chia thưởng theo trận, giống VNL, hay bóng đá, không chỉ công bằng hơn mà còn giúp nuôi dưỡng niềm tin và động lực cho những nền bóng chuyền đang phát triển.
Với tuyển nữ bóng chuyền Việt Nam, đặc biệt là sau khi Bích Tuyền rút lui, đáp án cho câu hỏi “được gì” từ giải bóng chuyền thế giới lần này không nằm ở tiền bạc, mà ở kinh nghiệm, bản lĩnh và dấu ấn lịch sử.
Nhưng rõ ràng, nếu muốn thấy những bước tiến bền vững, hệ thống thưởng cần thay đổi để những đội như tuyển nữ bóng chuyền Việt Nam không chỉ được vỗ tay khích lệ, mà còn được công nhận xứng đáng trên cả phương diện tài chính.
Comments