Tối 20/8, Học viện Phật giáo Việt Nam tại Hà Nội đã tổ chức Hội thảo Phật giáo và Văn hóa tiết kiệm, chống lãng phí với sự tham dự của chư tôn đức giáo phẩm, tăng ni sinh. Đây là diễn đàn học thuật nhằm làm sáng rõ tinh thần tiết kiệm, chống lãng phí trong giáo lý Phật giáo, đồng thời gắn kết với yêu cầu của xã hội hiện đại, đặc biệt là mùa Vu Lan báo hiếu sắp tới.
Giá trị xuyên suốt từ thời Đức Phật đến Phật hoàng Trần Nhân Tông
Hòa thượng Thích Thanh Quyết - Phó Chủ tịch Hội đồng Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam, Viện trưởng Học viện Phật giáo Việt Nam tại Hà Nội nhấn mạnh: "Tiết kiệm, chống lãng phí không chỉ là một vấn đề thời sự mà còn mang tính truyền thống lâu đời. Từ ngàn xưa, cha ông ta đã thực hành điều này, chỉ có điều chưa được khái quát thành một nội dung tập trung như ngày nay".
Hòa thượng cho biết, ngay từ thời Đức Phật, việc thực hành tiết kiệm và chống lãng phí đã được thể hiện rõ nét. Đức Phật từ bỏ cuộc sống vương giả, đi theo con đường tu hành khổ hạnh, sống tối giản, để kiến lập nên học thuyết Phật giáo. Khi truyền sang Việt Nam, tinh thần đó tiếp tục được kế thừa bởi các vị Tổ sư, đặc biệt là Đức vua - Phật hoàng Trần Nhân Tông. Sau khi trị vì 14 năm, Ngài rời ngai vàng, lên Yên Tử tu hành, sáng lập Thiền phái Trúc Lâm, nêu cao lối sống giản dị, tiết kiệm, hòa hợp và đoàn kết dân tộc.
"Có thể nói, Phật hoàng chính là một bậc hành đạo xuất sắc, tiêu biểu cho tinh thần tiết kiệm, chống lãng phí trong văn hóa Phật giáo Việt Nam", Hòa thượng nhấn mạnh.
Tiết kiệm không phải hà tiện, mà là lối sống tỉnh thức
Trong giáo lý nhà Phật, tinh thần "thiểu dục tri túc" - biết sống đủ, biết dừng, là kim chỉ nam cho đời sống tiết kiệm. Tiết kiệm không đồng nghĩa với bủn xỉn hay kham khổ, mà là một thái độ sống tỉnh thức, trân trọng từng hạt cơm, từng giọt nước, từng tờ giấy, những thành quả từ mồ hôi, công sức của con người.
Khái niệm khất thực trong Phật giáo cũng thể hiện rõ tinh thần đó. Người khất sĩ đi xin ăn không phải để "no bụng", mà để tạo duyên tiếp xúc với dân chúng, gieo hạt giống thiện lành, hướng dẫn mọi người làm điều tốt. Đó là một phương tiện hoằng pháp khéo léo, thay cho lời thuyết giảng trực tiếp dễ bị xa lánh.
Nhân mùa Vu Lan, Hòa thượng Thích Thanh Quyết cũng lưu ý: "Báo hiếu không phải là mâm cao cỗ đầy, càng không phải đốt thật nhiều vàng mã. Đó không phải là hiếu, mà ngược lại là bất hiếu. Hiếu chân chính là lòng thành kính, là sự quan tâm phụng dưỡng cha mẹ khi còn sống".
Theo Hòa thượng, tục đốt vàng mã vốn có nguồn gốc từ tập tục tuẫn táng thời phong kiến Trung Quốc. Ban đầu, việc thay người thật bằng hình nhân để tuẫn táng mang ý nghĩa nhân đạo, nhưng kéo dài đến nay và biến tướng thành đốt vàng mã tràn lan thì trở thành lãng phí, thậm chí trái với tinh thần Phật giáo.
"Thực tế hiện nay các nghi lễ quá rườm rà, chúng ta chỉ nên tổ chức ở mức độ tưởng nhớ, kỷ niệm là đủ. Quan trọng nhất phải giữ được cái tâm thành kính, giản dị, đúng tinh thần tiết kiệm, chống lãng phí - đó mới là giá trị chân chính của văn hóa Phật giáo", Hòa thượng nhấn mạnh.
Hưởng ứng tinh thần chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, Hòa thượng khẳng định: Phật giáo Việt Nam luôn đồng hành cùng dân tộc. Mỗi tăng ni, Phật tử phải ý thức trách nhiệm của mình trong việc lan tỏa tinh thần này, góp phần xây dựng một xã hội văn minh, phát triển bền vững.
Hội thảo lần này không chỉ làm sáng rõ giá trị của văn hóa tiết kiệm trong Phật giáo, mà còn khẳng định tính ứng dụng thực tiễn của nó trong đời sống tu tập và xã hội hôm nay. Đây cũng là cơ hội để tăng ni sinh nhìn nhận lại chính mình, phân biệt giữa tiết kiệm chân chính với sự hà tiện, và cùng nhau hành động để lan tỏa lối sống giản dị, nhân văn.
Hòa thượng Thích Thanh Quyết kết luận: "Phật giáo từ khi hình thành cho đến nay, và mãi mãi về sau, luôn thực hành tiết kiệm, chống lãng phí. Đó là tinh hoa của đạo Phật, cũng là nền tảng góp phần xây dựng một xã hội Việt Nam văn minh, giàu đẹp và bền vững trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc".
Comments