Năm 1873, Pháp phái đại uý Francis Garnier chỉ huy 171 binh sĩ tinh nhuệ và hai pháo thuyền ra Bắc chiếm thành Hà Nội. Tổng đốc Nguyễn Tri Phương quyết giữ thành, nhưng ngày 20/11, quân Pháp bất ngờ tấn công, dùng pháo bắn phá cổng thành phía Nam, nhanh chóng tràn vào. Sau một giờ, thành thất thủ, hơn 2.000 lính nhà Nguyễn bị bắt.
Con trai của ông Nguyễn Tri Phương là Phò mã Nguyễn Lâm tử trận, bản thân ông cũng bị thương nặng và rơi vào tay giặc. Quân Pháp tìm cách chữa trị hòng mua chuộc, nhưng ông thẳng thừng từ chối chữa trị vết thương, tuyệt thực để khẳng định tinh thần bất khuất của người Việt Nam trước giặc ngoại xâm. Ông nói: “Bây giờ nếu ta chỉ lay lắt mà sống, sao bằng thung dung chết về việc nghĩa”.
Tổng đốc Nguyễn Tri Phương qua đời sau khi tuyệt thực vài ngày. Cái chết của ông khiến người dân Hà Nội càng sục sôi căm thù, nhất tề đứng lên khởi nghĩa chống Pháp, nổi bật là trận Cầu Giấy do Hoàng Tá Viêm và Tôn Thất Thuyết chỉ huy, tiêu diệt Garnier.
Pháp buộc phải ký hiệp ước 1874 trả lại Hà Nội và các tỉnh Hải Dương, Ninh Bình, Nam Định và chỉ lập một cơ quan Công sứ ở Hải Phòng.
Comments