Theo sách Nghi lễ thờ cúng cổ truyền Việt Nam, mâm cúng trong nhà dịp Rằm tháng 7 gồm lễ vật dâng gia tiên với hương, hoa, rượu, xôi, vàng mã, quần áo giấy, cùng mâm cỗ mặn được chế biến công phu, trình bày đẹp mắt.
Nghệ nhân ẩm thực Phạm Thị Ánh Tuyết (Hà Nội) cho biết thêm, mâm cúng trong nhà có thể chia thành: Mâm cúng Phật và mâm cúng gia tiên.
Với các gia đình theo đạo Phật, Rằm tháng 7 còn là lễ Vu Lan, xuất phát từ tích Mục Kiền Liên cứu mẹ. Mâm cúng Phật thường là cơm chay, mâm ngũ quả, sau lễ thì thụ lộc tại gia.
Theo bà Tuyết, mâm cúng gia tiên thường là cỗ mặn với các món như: xôi, gà luộc, canh, cơm, cá kho…
Ngoài lễ cúng Phật và gia tiên, sách Nghi lễ thờ cúng cổ truyền Việt Nam ghi rõ: Các gia đình còn bày cỗ ngoài sân để cúng các vong hồn, dân gian gọi là “cúng cháo”.
Lễ vật thường có: Cháo loãng, cơm vắt, hoa quả, bánh kẹo, bỏng ngô, xôi chè, ngô rang, tiền giấy, quần áo nhỏ bằng giấy… Các món thường được chia nhỏ để “phân phát” cho nhiều linh hồn.
“Cúng cháo để bố thí cho các vong hồn không nơi thờ cúng, những người chết đường, chết chợ, chết vì binh đao không ai hay biết, những cô nhi chết yểu, vong không ai cúng giỗ...
Tục lệ này mang tính nhân đạo phản ánh bản chất yêu thương đồng loại của nhân dân, dân tộc Việt Nam ta”, sách có đoạn.
Còn theo nghệ nhân Phạm Thị Ánh Tuyết, mâm cỗ này gồm có: Muối, gạo (1 đĩa sẽ được rắc ra vỉa hè hoặc sân nhà về 4 phương 8 hướng sau khi cúng xong, cháo trắng nấu loãng (12 chén nhỏ), hoa quả (5 loại 5 mầu),12 cục đường thẻ.
Quần áo chúng sinh với nhiều màu sắc như xanh lam, xanh lá mạ, vàng, hồng...
Nước: 3 chung (hay 3 ly nhỏ ), 3 cây nhang , 2 ngọn nến nhỏ...
Món cháo loãng là lễ vật không thể thiếu, vì dân gian tin rằng các linh hồn lang thang có thực quản nhỏ hẹp, không ăn được thức ăn thông thường.
Mâm cúng đặt ngoài trời hoặc trước cửa chính. Gia chủ có thể đọc văn khấn hoặc khấn nôm theo tâm nguyện. Sau lễ, rải gạo muối, đốt vàng mã (nên hạn chế để tránh lãng phí).
Comments