Sở hữu khối tài sản ước tính khoảng trên 7,5 tỷ USD (gần 196.000 tỷ đồng) - con số biến động theo giá dầu thế giới, cùng đội ngũ hơn 40.000-70.000 lao động, ông được xem như biểu tượng tiêu biểu cho tinh thần toàn cầu hóa trong giới doanh nhân khu vực Trung Đông - Châu Phi.
Từ thị trấn nghèo đến những thương vụ tỷ đô
Sinh năm 1946 tại thị trấn Dessie thuộc tỉnh Wollo (Ethiopia), Mohammed Al Amoudi có cha là người Yemen và mẹ là người Ethiopia. Thời niên thiếu, ông chuyển đến Ả Rập - Xê Út sinh sống và bắt đầu làm việc trong ngành xây dựng mà không có nền tảng đại học.
Tuy vậy, chính sự am hiểu thị trường, nhạy bén trong đầu tư và tầm nhìn chiến lược đã đưa ông đến với những thương vụ có quy mô hàng tỷ USD sau này.
Đầu thập niên 1980, Al Amoudi sáng lập MIDROC (Mohammed International Development Research and Organization Companies) - tập đoàn tư nhân đóng vai trò đầu tàu cho mọi hoạt động đầu tư tại Ethiopia.
MIDROC nhanh chóng trở thành công ty đa ngành lớn nhất quốc gia Đông Phi này, sở hữu các mỏ vàng, dự án bất động sản, nông nghiệp, nhà máy xi măng và bệnh viện tư nhân.
Một trong những khoản đầu tư trọng điểm của ông tại Ethiopia là Midroc Gold, công ty sở hữu quyền khai thác mỏ Lega Dembi - mỏ vàng lớn nhất nước. Ngoài ra, thông qua tập đoàn MIDROC Ethiopia, ông còn sở hữu hoặc kiểm soát nhiều công ty trong lĩnh vực thực phẩm, nước giải khát và dịch vụ y tế, tạo việc làm cho hàng chục nghìn người Ethiopia.
Không chỉ dừng chân tại châu Phi, bước sang thập niên 1990, Mohammed Al Amoudi mở rộng tầm ảnh hưởng sang châu Âu bằng loạt thương vụ thâu tóm tài sản chiến lược trong lĩnh vực năng lượng, thông qua tập đoàn Corral Petroleum Holdings có trụ sở tại Thụy Điển.
Dưới pháp nhân này, ông nắm quyền kiểm soát Preem AB, công ty lọc dầu lớn nhất Thụy Điển, vận hành 2 nhà máy quy mô lớn tại Lysekil và Gothenburg, chiếm khoảng 80% tổng công suất lọc dầu của quốc gia Bắc Âu này.
Đồng thời, ông còn sở hữu Svenska Petroleum Exploration, doanh nghiệp chuyên thăm dò dầu khí với phạm vi hoạt động trải dài từ châu Âu đến Tây Phi.
Việc kiểm soát toàn bộ chuỗi giá trị từ khai thác, lọc dầu đến phân phối đã giúp ông trở thành nhân vật có ảnh hưởng chiến lược đến an ninh năng lượng của Thụy Điển và khu vực Bắc Âu.
Biến cố lớn trong cuộc đời
Tháng 11/2017, Mohammed Al Amoudi bất ngờ bị bắt giữ tại Ả Rập - Xê Út trong chiến dịch "chống tham nhũng" của Thái tử Mohammed bin Salman. Ông bị tạm giam tại trong khách sạn cùng hàng chục hoàng thân và doanh nhân lớn khác. Không có cáo buộc hình sự chính thức nào được công bố.
Sau hơn 400 ngày, ông được trả tự do vào đầu năm 2019. Trong thời gian đó, các hoạt động kinh doanh của ông bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Một số tài sản tại Ả Rập - Xê Út bị đóng băng và việc điều hành tập đoàn Preem tại Thụy Điển phải tạm thời chuyển giao cho các giám đốc địa phương.
Tuy nhiên, sau khi được thả, ông nhanh chóng lấy lại quyền kiểm soát đế chế của mình và khôi phục hoạt động tại các thị trường trọng điểm.
Năm 2023, Al Amoudi và công ty Corral Morocco Holding bị kiện tại trọng tài quốc tế, với yêu cầu bồi thường 2,7 tỷ USD (tương đương khoảng 70.500 tỷ đồng), liên quan đến quá trình thanh lý nhà máy lọc dầu Samir tại Morocco.
Tuy nhiên, vào tháng 7/2024, Trung tâm Giải quyết Tranh chấp Đầu tư Quốc tế (ICSID) chỉ chấp nhận yêu cầu bồi thường 150 triệu USD (khoảng 3.900 tỷ đồng), trong khi phía Morocco tố cáo ông đã sử dụng chiến thuật pháp lý không lành mạnh trong tranh chấp.
Năm 2023, Mohammed Al-Amoudi chứng kiến khối tài sản cá nhân bùng nổ, tăng thêm 3,6 tỷ USD (khoảng 94.000 tỷ đồng), nâng tổng giá trị tài sản ròng lên 9,05 tỷ USD (tương đương hơn 236.000 tỷ đồng), tức trung bình mỗi ngày ông thu về khoảng 10 triệu USD (hơn 261 tỷ đồng), theo dữ liệu từ Bloomberg Billionaires Index.
Bước sang năm 2025, tài sản của vị tỷ phú được ước tính ở mức 7,5 tỷ USD (gần 196.000 tỷ đồng), đưa ông đứng thứ 470 trong danh sách những người giàu nhất thế giới, top 10 châu Phi và top 1 Ethiopia.
Cú hích lớn nhất trong đà tăng tài sản của vị tỷ phú này đến từ công ty năng lượng đứng đầu Thụy Điển Preem với công suất lọc dầu hơn 18 triệu m3 mỗi năm. Tính đến cuối năm 2023, giá trị cổ phần của Al-Amoudi tại Preem đã tăng vọt hơn 400%, lên mức 3,74 tỷ USD (khoảng 98.000 tỷ đồng).
Không chỉ được biết đến với vai trò một nhà đầu tư tầm cỡ, Al Amoudi còn là người tích cực tham gia các hoạt động thiện nguyện tại cả Ethiopia và Ả Rập - Xê Út. Ông đã tài trợ hàng trăm triệu USD cho các bệnh viện, trung tâm nghiên cứu, học bổng đại học và các sáng kiến y tế cộng đồng.
Tại Ả Rập - Xê Út, ông tài trợ các ghế nghiên cứu tại Đại học King Saud và Đại học King Abdulaziz. Còn ở Ethiopia, MIDROC đầu tư xây dựng các trường học, cơ sở hạ tầng y tế và hỗ trợ nhiều chương trình đào tạo nghề cho thanh niên địa phương.
Năm 2007, Chính phủ Thụy Điển đã trao cho tỷ phú Mohammed Al‑Amoudi Huân chương Ngôi sao Bắc Cực hạng nhất, ghi nhận những đóng góp kinh tế và đầu tư chiến lược của ông tại Thụy Điển.
(Theo Forbes, African Business, Bloomberg)
Comments