Tham luận tại Diễn đàn giám sát của Quốc hội sáng nay, TS Trần Du Lịch - đại biểu Quốc hội khóa 13 bày tỏ rất ấn tượng với chủ đề chọn là giám sát về nhà nước kiến tạo phát triển.
Giám sát tại bàn chi phí rất thấp nhưng hiệu quả cao nhất
Qua kinh nghiệm nghiên cứu mô hình của Nhật Bản, Hàn Quốc, ông Lịch cho rằng, một nhà nước kiến tạo phát triển là một nhà nước thực hiện cuộc cải cách sâu rộng trong định hướng quản trị quốc gia. Nhà nước không chỉ điều tiết quản lý mà còn chủ động dẫn dắt, tạo điều kiện cho nền kinh tế xã hội phát triển thông qua chiến lược, chương trình, thể chế và các công cụ hỗ trợ. Điều này thể hiện ở 7 nhóm nội dung.
Thứ nhất: Chiến lược phát triển kinh tế xã hội, như quy hoạch, chọn ngành ưu tiên, lĩnh vực ưu tiên để đầu tư, kêu gọi đầu tư.
Thứ hai: Hoàn thiện thể chế và môi trường kinh doanh, như thể chế minh bạch, ổn định, xóa bỏ cơ chế xin cho, phân cấp phân quyền, nâng cao năng lực quản trị quốc gia.
Thứ ba: Phát triển hạ tầng, nguồn nhân lực, như hạ tầng giao thông, hạ tầng số, năng lượng, đào tạo nguồn lực chất lượng cao.
Thứ tư: Hỗ trợ, dẫn dắt doanh nghiệp, như bảo hộ, phát triển doanh nghiệp nội địa, xây dựng những doanh nghiệp mang thương hiệu Việt, khuyến khích đổi mới sáng tạo.
Thứ năm: Hoạt động phân bổ hiệu quả nguồn lực, thu hút FDI, sử dụng nguồn vốn ngân sách cho đầu tư hạ tầng, phân bổ nguồn lực từ nguồn nhà nước.
Thứ sáu: Quản trị hiện đại, nhà nước kiến tạo về thể chế, kiểm soát quyền lực.
Thứ bảy: Phát triển bao trùm.
“Tôi xem xét 7 nội dung này và nhìn lại các chính sách mà Quốc hội đã ban hành với hình thức luật, nghị quyết thì hầu như chúng ta làm cả. Nhưng vấn đề là bây giờ chúng ta phải nhấn mạnh lại ở chỗ nào để 7 nội dung này của nội hàm nhà nước kiến tạo phát triển là chính sách đi vào cuộc sống”, TS Trần Du Lịch chia sẻ.
Theo ông, chính bộ tứ trụ cột mà Đảng chủ trương hiện nay là đột phá để xử lý những vấn đề này. Tất cả 7 nội dung này đều thuộc trách nhiệm, thẩm quyền giám sát của Quốc hội. Vấn đề là lựa chọn cái nào trước, cái nào sau.
Từ đó ông kiến nghị trước hết Quốc hội giám sát tại bàn, không cần đi đâu. Đó là Quốc hội phải tổ chức tổng hợp, phân loại, phân tích bằng văn bản tất cả hệ thống đang điều chỉnh 5 loại thị trường để khai thông. Đó là thị trường hàng hóa, thị trường tài chính, thị trường bất động sản, thị trường lao động và thị trường khoa học công nghệ.
Theo ông Lịch, 5 loại thị trường này đang bị ức chế bởi các quy định chồng chéo trong hệ thống hiện nay. Nếu không rà lại để minh bạch, tìm ra thì chúng ta không có cơ sở để xây dựng hệ thống khai thông toàn bộ của nó.
“Việc này tôi nghĩ rằng đang rất thuận lợi. Ngồi tại chỗ, thuê các công ty luật, dùng công nghệ AI và hỗ trợ khác rà soát toàn bộ lại, sẽ thấy chỗ nào nhà nước can thiệp thái quá, chỗ nào nhà nước để lỗ hổng. Đây là giám sát tại chỗ, chi phí rất thấp nhưng hiệu quả cao nhất”, TS Trần Du Lịch phân tích.
Thiếu nguồn cung do vướng mắc về thể chế
Ngoài ra ông cũng đặt vấn đề giám sát thực địa như đã giám sát về vấn đề nhà ở xã hội. Nhưng hiện nay phải giám sát tình trạng quá trình đô thị hóa là quá trình chuyển đất nông nghiệp thành đất và nhà cửa xây, không ai ở, lãng phí tất cả các khu.
“Đặc biệt thị trường bất động sản hiện nay là thị trường không có nhà cho người thu nhập trung bình và thấp. Sản phẩm thị trường bất động sản hiện nay giống như chiếc máy bay chỉ có hạng thương gia, hạng nhất mà không có hạng phổ thông. Đây là bất cập lớn nhất và từ đâu nó ra”, ông Lịch nêu thực tế.
Một vấn đề lớn nữa đó là giá đất, theo ông Lịch, để giá đất, giá đầu cơ đất nông nghiệp đẩy bong bóng và hiện nay vượt sức chịu đựng của nền kinh tế và của người dân là vấn đề rất lớn trong quản lý để nhà nước kiến tạo phát triển.
Bên cạnh đó, ông đề nghị tập trung việc triển khai Nghị quyết 198 của Quốc hội ở địa phương để bộ tứ trụ cột đi vào cuộc sống tốt nhất và hiệu quả nhất.
Ông cũng đề cập đến việc giám sát việc triển khai mô hình chính quyền 2 cấp hiện nay, xây dựng một nền công vụ hiệu năng, hiệu quả, hiệu lực.
Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TPHCM nhấn mạnh giám sát tối cao của Quốc hội là để thực hiện quyền năng lập pháp, tháo gỡ điểm nghẽn thể chế để tạo ra đột phá.
Với thị trường bất động sản, ông Châu cho rằng, hiện đang thiếu nguồn cung do vướng mắc về thể chế, khiến giá tăng
"Đó là lý do thiếu nhà ở giá phải chăng cho người thu nhập trung bình, thấp”, ông Châu nói.
Từ thực tế đó, ông Châu đề nghị có chính sách với nhà ở thương mại giá rẻ và tất cả mọi người mua nhà lần đầu có thể được vay tín dụng dài hạn với lãi suất hợp lý, ổn định theo chu kỳ dài hạn. “Các dự án nhà ở thương mại không cần ưu đãi về thuế, tín dụng như nhà ở xã hội, nhưng cần có cơ chế giá rẻ”, theo ông Châu.
Phát biểu tổng quan về chuyên đề hoạt động giám sát của Quốc hội góp phần phát triển kinh tế xã hội của đất nước, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cho biết, mặc dù công tác giám sát của Quốc hội về kinh tế - xã hội thời gian qua đã đạt được nhiều kết quả quan trọng, nhưng có thể nhận thấy vẫn còn những hạn chế cần được nhận diện và khắc phục kịp thời.
Vì vậy, mục tiêu của chuyên đề lần này là nhằm đánh giá khách quan, toàn diện kết quả hoạt động giám sát trong lĩnh vực kinh tế - xã hội thời gian qua; chỉ rõ những hạn chế, nguyên nhân và rút ra bài học kinh nghiệm có giá trị thực tiễn.
Đặc biệt, trong bối cảnh sắp xếp bộ máy nhà nước, tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp tinh gọn, yêu cầu đổi mới hoạt động giám sát càng trở nên cấp thiết nhằm thích ứng linh hoạt, bảo đảm hiệu lực và hiệu quả giám sát trong điều kiện nguồn lực có hạn.
Comments