Xóa nhà tạm, nhà dột nát: Công trình quốc gia đặc biệt của “ý Đảng, lòng Dân”

Date:2025-08-26 06:02:38 Category:Dân tộc và Tôn giáo Views:633 Comment:0

Tất cả bắt nguồn từ một chuyến đi vào năm 2019, khi Bộ trưởng Bộ Dân tộc và Tôn giáo Đào Ngọc Dung (lúc đó là Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội) cùng Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm (hiện là Tổng Bí thư) đến Điện Biên để trao tặng nhà cho người dân.

Ngày 11/11/2019, 2 Bộ trưởng trao tặng nhà cho hộ gia đình anh Hờ A Dế tại bản Nậm Pố, xã Mường Nhé. Tận mắt chứng kiến những ngôi nhà xiêu vẹo nơi biên cương Tổ quốc, Bộ trưởng Dung không khỏi trăn trở: “Tại sao không làm một cuộc vận động cả nước chung tay xóa nhà tạm cho người nghèo?”.

Chung tay xóa nhà tạm, nhà dột nát cho người nghèo nhiều lần được đề xuất làm thành một phong trào thi đua. Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cũng đã kiên trì, thuyết phục và ý tưởng này nhận được sự đồng thuận của lãnh đạo Chính phủ. Để rồi một phong trào thi đua lớn nhất từ trước đến nay được phát động vào năm 2024 tại tỉnh Hòa Bình, với mục tiêu cao cả: Mang đến cuộc sống ấm no, hạnh phúc cho mọi người dân.

Trên cương vị người đứng đầu Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội khi đó, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung là một trong những người tích cực tham mưu xây dựng Nghị quyết số 42 của Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa 13 về tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng chính sách xã hội, đáp ứng yêu cầu sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong giai đoạn mới.

Trong số những chỉ tiêu phấn đấu đến năm 2030, có 4 chỉ tiêu mang tính chất đột phá gồm: Cơ bản xóa nhà tạm; cơ bản không còn hộ nghèo; phát triển thị trường lao động linh hoạt, hiệu quả, hội nhập quốc tế gắn với việc làm bền vững; xây dựng Việt Nam trở thành một quốc gia tiên phong trong chương trình thúc đẩy toàn cầu về việc làm và an sinh xã hội hướng tới chuyển đổi công bằng.

Tại Hội nghị thượng đỉnh G20 năm 2024 ở Brazil, Thủ tướng Phạm Minh Chính tham dự lễ ra mắt Liên minh toàn cầu chống đói nghèo, và phiên thảo luận "Cuộc chiến chống đói nghèo" với đại diện đến từ khoảng 200 quốc gia.

Thủ tướng phát biểu: “Việt Nam tuyên bố đến năm 2025 cơ bản xóa nhà tạm, nhà dột nát; năm 2030 cơ bản không còn hộ nghèo”. Lời tuyên bố ấy đã lay động lòng người, khiến cả hội nghị đứng dậy vỗ tay hưởng ứng.

Đó không chỉ là sự công nhận, mà còn là sự lan tỏa của một tinh thần nhân văn mạnh mẽ.

Giai đoạn từ năm 2019 đến tháng 4/2024, nhờ sự vào cuộc của các lực lượng công an, quân đội, các tổ chức chính trị - xã hội, đoàn thể, hàng loạt căn nhà khang trang đã giúp rất nhiều hộ gia đình không còn phải đau đáu về chỗ “an cư”.

Tuy nhiên, so với tổng số nhu cầu thực tế của những người gặp khó khăn về nhà ở thì số lượng nhà được hỗ trợ vẫn còn khiêm tốn.

Để không ai bị “bỏ lại phía sau”, ngày 13/4/2024, tại tỉnh Hòa Bình, Thủ tướng Phạm Minh Chính phát động phong trào thi đua “Cả nước chung tay xóa nhà tạm, nhà dột nát trên phạm vi cả nước”.

Tới tháng 8/2024, thống kê tổng hợp từ báo cáo của các bộ, ngành, địa phương cho thấy cả nước vẫn còn hơn 300.000 hộ gia đình vẫn phải ở trong những căn nhà tạm, nhà dột nát, không đảm bảo an toàn, trong đó khoảng 104.000 hộ gia đình người có công với cách mạng.

Áp dụng tư duy và cách làm mới - “Nhà nước giữ vai trò chủ đạo, kích hoạt các nguồn lực xã hội”, tối 5/10/2024, tại Hà Nội, Thủ tướng tiếp tục phát động chương trình hỗ trợ xóa nhà tạm, nhà dột nát trên phạm vi cả nước với chủ đề “Mái ấm cho đồng bào tôi”. Mục tiêu đặt ra là cơ bản hoàn thành việc xóa nhà tạm, nhà dột nát trước ngày 31/12/2025, thay vì đến năm 2030 như trong Nghị quyết số 42.

Ngay trong đêm đó, tổng số tiền vận động đạt được con số bất ngờ - hơn 6.000 tỷ đồng. Một làn sóng yêu thương, sẻ chia lan tỏa mạnh mẽ, sức mạnh của tình đồng bào đã được khơi dậy.

Đầu năm 2025, Thủ tướng chỉ đạo các cấp, ngành, địa phương tập trung triển khai đợt cao điểm 350 ngày đêm thực hiện thành công chương trình “Cả nước chung tay xóa nhà tạm, nhà dột nát” với tinh thần ai có gì giúp nấy, ai có công giúp công, ai có của giúp của, ai có nhiều giúp nhiều, ai có ít giúp ít. Mỗi căn nhà là một món quà, một mái ấm, thể hiện trách nhiệm, tình thương, tình dân tộc, nghĩa đồng bào, sự sẻ chia của cả cộng đồng.

Tại phiên họp thứ 3 của Ban chỉ đạo Trung ương triển khai xóa nhà tạm, nhà dột nát trên phạm vi cả nước, Thủ tướng yêu cầu rút ngắn tiến độ, phấn đấu đến ngày 31/10/2025 cơ bản hoàn thành việc xoá nhà tạm, nhà dột nát.

Ngày 8/6, Thủ tướng ký ban hành Công điện 84, yêu cầu phải thực hiện “quyết liệt hơn nữa, thần tốc hơn nữa, hiệu quả hơn nữa”, tập trung hoàn thành mục tiêu xóa nhà tạm nhà dột nát trên phạm vi cả nước trước ngày 31/8; riêng nội dung xóa nhà tạm cho người có công phải hoàn thành trước 27/7.

Sau một thời gian triển khai quyết liệt, tổng lực, với sự hỗ trợ chủ đạo của ngân sách nhà nước đồng thời huy động nguồn lực xã hội, tới nay, phong trào thi đua Cả nước chung tay xóa nhà tạm, nhà dột nát và chương trình “Mái ấm cho đồng bào tôi” cơ bản hoàn tất.

Thống kê của Bộ Dân tộc và Tôn giáo cho thấy, chỉ trong khoảng 1 năm, cả nước đã huy động được nguồn lực rất lớn - gần 25 nghìn tỷ đồng hỗ trợ xây sửa nhà. Trong đó, tính riêng nội dung hỗ trợ nhà ở cho đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi có trên 40 nghìn căn, đạt 200% so với dự kiến.

34 tỉnh, thành trên cả nước đã hoàn thành mục tiêu xóa nhà tạm, nhà dột nát cho các hộ gia đình thân nhân liệt sĩ, người có công với cách mạng ngay từ 24/7 với tổng số gần 42 nghìn căn.

Đến 18/8, tất cả các địa phương đã cơ bản hoàn thành xóa nhà tạm, nhà dột nát với tổng số hơn 334 nghìn căn.

Tiến độ rút ngắn một cách ngoạn mục, chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát vừa được công bố là một trong 250 dự án, công trình quốc gia đặc biệt chào mừng kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 2/9.

Tại lễ khởi công, khánh thành các dự án, công trình ngày 19/8, Thủ tướng Phạm Minh Chính phấn khởi thông báo: “Chúng ta rất vui mừng đã cơ bản hoàn thành trước thời hạn 5 năm 4 tháng so với mục tiêu của Trung ương khóa 13 về xóa nhà tạm, nhà dột nát trên phạm vi cả nước. Đây là công trình quốc gia đặc biệt, công trình ý Đảng, lòng dân”.

Một trong những điều trăn trở lớn của lãnh đạo Đảng và Nhà nước là phải làm sao để không còn cảnh người dân không có chỗ ở hoặc ở trong nhà tạm, nhà dột nát.

Thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, hưởng ứng lời kêu gọi của Thủ tướng, cả hệ thống chính trị đã tích cực đồng lòng vào cuộc.

Quân đội và Công an là hai lực lượng chủ công giúp các địa phương xóa nhà tạm, nhà dột nát.

Tính đến trung tuần tháng 8, Bộ Quốc phòng đã hỗ trợ gần 1 nghìn tỷ đồng, huy động gần 141 nghìn lượt cán bộ, chiến sĩ, dân quân với hơn 414 nghìn ngày công và gần 63 nghìn lượt phương tiện; Bộ Công an đã hỗ trợ trên 790 tỷ đồng, huy động hơn 27 nghìn lượt cán bộ, công an nhân dân với 534 nghìn ngày công và hỗ trợ nguyên vật liệu xây dựng.

Phát biểu tại Quốc hội hồi tháng 6 mới đây, Đại tướng Phan Văn Giang, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng thông tin: Quân đội đã giao cho tất cả các đơn vị đứng chân tại các địa phương nhanh chóng triển khai xây dựng, xóa nhà tạm, nhà dột nát. Nếu địa bàn nào còn nhà tạm, nhà dột nát, quân đội sẽ vận chuyển nguyên vật liệu dù xa hay gần, quân đội không tính công vận chuyển và tham gia xây dựng giúp nhân dân ở đó để đẩy nhanh tiến độ.

Trung tuần tháng 7 vừa qua, khi bàn giao nhà trong chương trình xóa nhà tạm ở tỉnh Tuyên Quang, Đại tướng Lương Tam Quang, Bộ trưởng Công an cho biết: Bộ Công an và công an các địa phương tích cực hưởng ứng, tham gia chương trình xóa nhà tạm bằng những hành động, việc làm cụ thể, với mong muốn các gia đình được hỗ trợ xóa nhà tạm, có chỗ ở ổn định sẽ phấn đấu vươn lên trong cuộc sống.

Là một trong những hộ dân khó khăn được hỗ trợ xóa nhà tạm, anh Bùi Văn Sơn ở xã Đầm Hà (tỉnh Quảng Ninh) rưng rưng chia sẻ: “Tưởng đâu phải sống cả đời trong cái nhà dột nát. Nhiều lúc nghĩ xót xa, thương con vô cùng mà lực bất tòng tâm. Chúng tôi chưa từng nghĩ sẽ có được căn nhà như thế này. Đúng là ngôi nhà trong mơ của gia đình”.

Anh Sùng A Sinh ở xóm Cao Bắc, xã Xuân Trường (tỉnh Cao Bằng) cũng vô cùng xúc động khi có căn nhà mới: “Nhờ được hỗ trợ tiền từ chương trình xóa nhà tạm, cùng sự giúp đỡ của bộ đội, cán bộ xã và người thân, tôi đã xây dựng được căn nhà vững chắc. Gia đình không chỉ có chỗ ở ổn định mà còn là khởi đầu cho những thay đổi tích cực trong cuộc sống tới đây”.

Những kết quả trong công tác xóa nhà tạm, nhà dột nát khẳng định ý chí, quyết tâm, sự thống nhất cao giữa nhận thức và hành động của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội trong việc hỗ trợ để người nghèo, người còn khó khăn về nhà ở sớm an cư lạc nghiệp, từng bước vươn lên trong cuộc sống, qua đó góp phần củng cố niềm tin của nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng, Nhà nước.

Xóa nhà tạm, nhà dột nát đem lại niềm vui lớn lao cho hàng triệu người thụ hưởng. Căn nhà được trao tặng tuy chưa lớn nhưng là chỗ để bao người đi về. Thậm chí có người sau bao năm mới có chỗ để thờ cha mẹ.

Mỗi căn nhà được dựng lên không chỉ là một công trình mà còn là một món quà, một mái ấm chứa chan tình thương, tình dân tộc, nghĩa đồng bào. Xóa nhà tạm, nhà dột nát thực sự là việc làm ấm lòng dân.

Để đạt được kỳ tích nêu trên, "bí quyết" không nằm ở đâu xa mà chính là sự đồng lòng, quyết liệt của cả hệ thống chính trị, từ Trung ương đến địa phương.

Rất nhiều năm trước, xóa nhà tạm, nhà dột nát đã được xem là một trong những giải pháp hiệu quả giúp xóa đói giảm nghèo, đảm bảo an sinh xã hội.

Khoảng 2 năm nay, cách thức xóa nhà tạm, nhà dột nát có nhiều điểm sáng tạo, khác biệt.

Các địa phương được phân thành 4 nhóm để có cơ chế huy động hỗ trợ phù hợp: Nhóm địa phương phát triển; nhóm địa phương khá; nhóm địa phương khó khăn; nhóm địa phương nghèo.

Cùng với đó còn có sự phân công cụ thể từng bộ, ngành, địa phương, tập đoàn, tổng công ty hỗ trợ theo địa chỉ; đề xuất sử dụng nguồn lực nhà nước cùng với nguồn lực xã hội hóa để thực hiện theo cách vừa phân công, vừa giao chỉ tiêu hỗ trợ theo địa chỉ.

Thủ tướng Phạm Minh Chính nhiều lần yêu cầu, quá trình triển khai thực hiện xóa nhà tạm, nhà dột nát phải bảo đảm 6 rõ - rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, rõ thẩm quyền, rõ thời gian, rõ kết quả; và 4 thật - nói thật, làm thật, hiệu quả thật, người dân thụ hưởng thật.

Sau khi có chủ trương của Trung ương, các địa phương đã linh hoạt, chủ động triển khai nhiều giải pháp phù hợp với thực tiễn, đảm bảo hiệu quả cao cho công tác xóa nhà tạm, nhà dột nát.

Điển hình như tỉnh Nghệ An, Phó bí thư Tỉnh ủy Võ Thị Minh Sinh chia sẻ một trong những “bí quyết” thành công là sự huy động tổng lực các lực lượng quân đội, biên phòng, dân quân tự vệ và cả hệ thống chính trị, bà con lối xóm, tạo thành ngày hội làm nhà cho đồng bào miền núi ở biên giới. Bà con đã làm đến 9-10h đêm, thắp đèn để làm kịp nền nhà cho lực lượng công an, quân đội dựng những ngôi nhà mới cho dân.

Tại Nghệ An, các sở, ban, ngành phải tiên phong đăng ký hỗ trợ nhà, và cán bộ, đảng viên từ tỉnh đến huyện, xã đều đăng ký ít nhất mỗi người một ngày lương để ủng hộ phong trào xóa nhà tạm.

Kết quả triển khai hỗ trợ nhà của các tổ chức chính trị, các cấp ủy, chính quyền được đưa vào tiêu chí thi đua, khen thưởng hàng năm. Thường trực Tỉnh ủy và Ban chỉ đạo của tỉnh thống nhất đưa kết quả hỗ trợ xóa nhà tạm, nhà dột nát của các cấp chính quyền địa phương là một trong những tiêu chí quan trọng để sắp xếp cán bộ, công chức sau khi thành lập đơn vị chính quyền địa phương 2 cấp, nhất là đối với cán bộ chủ chốt.

Trên hành trình xóa nhà tạm, Bộ Dân tộc và Tôn giáo luôn đồng hành cùng các địa phương để kịp thời tháo gỡ khó khăn.

Tháng 3/2025, đi thực tế tại Trà Vinh, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung nhận được lời “nhờ cậy” của lãnh đạo địa phương về việc sớm có chỉ đạo chính thức của Trung ương để “mở đường” cho địa phương tự ứng kinh phí triển khai trong khi chờ cấp trên bố trí ngân sách.

Sau khi được sự chấp thuận của Thủ tướng, các địa phương đã tự ứng kinh phí để triển khai hỗ trợ xóa nhà tạm cho người có công với cách mạng. Gần đây, số tiền 1.940 tỷ đồng mới được cấp bù cho địa phương.

Nếu không có quyết định táo bạo, kịp thời của Trung ương, các địa phương khó có thể hoàn thành đúng tiến độ Thủ tướng giao.

"Một mái ấm xây nên, một tình thương để lại, con đường xóa đói giảm nghèo mở ra, nhân dân biết ơn với tình dân tộc, nghĩa đồng bào, đó là phần thưởng cao quý nhất cho chúng ta", Thủ tướng Phạm Minh Chính từng bày tỏ.

Xóa nhà tạm, nhà dột nát không chỉ là một chỉ tiêu kinh tế - xã hội đã hoàn thành, mà còn là một thành tựu chính trị, nhân văn to lớn, minh chứng sống động cho sự quan tâm của Đảng và Nhà nước với nhân dân. Đây là một thành tựu mang tính kỳ tích của cả hệ thống chính trị nói chung và ngành Dân tộc và Tôn giáo nói riêng.

Theo người đứng đầu Bộ Dân tộc và Tôn giáo, cuộc cách mạng xóa nhà tạm, nhà dột nát đặt nền móng rất quan trọng cho sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Hơn 334 nghìn căn nhà "3 cứng" (nền cứng, khung - tường cứng, mái cứng) được xây dựng không chỉ mang lại nơi "an cư" mà còn là nền móng vững chắc giúp hàng trăm nghìn hộ gia đình có cơ hội "lạc nghiệp".

Tuy nhiên, thoát nghèo theo tiêu chí đa chiều liên quan tới nhiều ngành/lĩnh vực như y tế, giáo dục, văn hóa, sức khỏe, nước sạch vệ sinh môi trường…

“Sắp tới, hãy chọn những nội dung cốt lõi nhất của chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, trang bị kiến thức và những cơ sở vật chất nhất định để bà con có thể thoát nghèo bền vững”, Bộ trưởng Bộ Dân tộc và Tôn giáo Đào Ngọc Dung chia sẻ.

Có thể nói chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát - công trình "ý Đảng, lòng Dân" đã và đang củng cố vững chắc niềm tin của nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng và Nhà nước. Đây là bước đi quan trọng, đặt nền móng cho mục tiêu lớn hơn: phấn đấu đến năm 2030, Việt Nam cơ bản không còn hộ nghèo.